اینکه چراغ سنسوردار چیست و چرا ما از آن استفاده می‌کنیم و یا اینکه اصلا چراغ سقفی سنسوردار و چراغ دیواری سنسوردار چه ویژگی‌هایی دارند، ممکن است از جمله سوالاتی باشد که ذهن بسیاری از شما را درگیر کرده است.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و نیاز افراد، زندگی و سیستم‌ها نیز روز به روز هوشمندتر می‌شوند. سیستم‌های روشنایی که یکی از پرکاربردترین سیستم‌ها در زندگی افراد هستند نیز، از این قاعده مستثنی نیستند. چراغ سنسوردار یکی از انواع سیستم‌های روشنایی هستند.
حتما شما هم تا به حال از زیر چراغی عبور کرده‌اید که با حرکت شما روشن و سپس پس از مدتی خاموش شود. به این گونه چراغ‌ها، چراغ‌های سنسوردار می‌گویند. در این مطلب می‌خواهیم شما را به طورکامل با چراغ سقفی یا دیواری سنسوردار و اجزای آن آشنا کنیم تا بتوانید با توجه به نیاز خود دست به انتخاب و خرید چراغ سنسوردار بزنید.
چگونه یک چراغ سنسوردار با کیفیت انتخاب کنیم؟
چراغ‌های سقفی و دیواری سنسوردار با استفاده از قطعات مختلف و با کیفیت‌های متفاوتی طراحی می‌شوند. به همین دلیل، اگر بخواهید یک چراغ سقفی یا دیواری سنسوردار مناسب را با توجه به نیاز خود انتخاب کنید، حتما باید با اجزا و مشخصات آن‌ها آشنایی داشته باشید. ما هم در ادامه به بررسی اجزا و قطعات چراغ‌های سقفی و دیواری سنسوردار خواهیم پرداخت.
اجزای تشکیل دهنده چراغ سقفی سنسوردار و چراغ دیواری سنسوردار
اجزای تشکیل دهنده چراغ سقفی و چراغ دیواری سنسوردار عبارت‌اند از:
- کفی
- رویه
- سرپیچ
- سیم
- پوکه یا قوطی سنسور
- لنز
- سنسور PIR
- برد
- ولوم
- پتانسیومتر
- کانکتور
- سایر قطعات
در ادامه هر یک از این قطعات را با هم بررسی خواهیم کرد.
کفی چراغ سنسوردار
کفی‌ها عمدتاً در دو جنس فلزی و پلاستیکی وجود دارند. به علاوه، کفی چراغ‌های سقفی و دیواری سنسوردار از نظر جنس، شکل و ظاهر متفاوت هستند که در ادامه به آن می‌پردازیم.
- کفی فلزی سقفی:
همان‌طور که از نام آن مشخص است، جنس این کفی، فلزی و از فولاد است. رنگ به کار رفته در آن سفید استاتیک است. ضخامت این کفی‌ها عموماً بین 0.5 تا 0.7 می‌باشد.
- کفی فلزی دیواری:
کفی چراغ دیواری سنسوردار، عموماً به‌صورت ذوزنقه‌ای شکل است و از جنس فولاد می‌باشد.
- کفی پلاستیکی سقفی:
جنس این نوع کفی، در دو نوع هایم پک و ABS است. مواد موجود در ABS موجب براقی، زیبایی کفی می‌شوند، اما شکنندگی آن را نیز بیشتر می کنند. به علاوه، ABS نسبت به هایم پک، گرانتر است. از طرفی هایم پک با وجود قیمت کمتر، دارای ظاهری مات است و زیبایی کمتری دارد. اما کفی‌های هایم پک، به دلیل حالت پنیری که دارند، مقاومت آن‌ها در برابر شکنندگی بیشتر است.
| انواع کفی | جنس | ویژگی ها | مقاومت در برابر حرارت | امکان استفاده از لامپ رشته ای |
|---|---|---|---|---|
| انواع کفی | فولاد با رنگ سفید استاتیک | مقاومت پایین در برابر شکنندگی، براق، گرانتر، ظاهر زیبا | بالا | بله |
| فلزی دیواری | فولاد با رنگ سفید استاتیک | مقاومت پایین در برابر شکنندگی، براق، گرانتر، ظاهر زیبا | بالا | بله |
| پلاستیکی سقفی | هایم پک | مقاوم در برابر شکنندگی، ارزانتر، ظاهر کدر و مات | پایین | خیر |
| ABS | مقاومت پایین در برابر شکنندگی، براق، گرانتر، ظاهر زیبا | بالا | بله |
شیوه شکل‌دهی انواع کفی
به‌طور کلی، کفی چراغ‌های سنسوردار به دو روش پرس‌کاری و خم‌کاری تولید می‌شوند. کفی‌هایی که به روش پرس‌کاری تولید می‌شوند، هرچند که قیمت بالاتری نسبت به روش خم‌کاری دارند، اما انحنا و لبه‌های که در آن قرار دارد، با دقت بالا و با زاویه 90 درجه ایجاد می‌شوند. به علاوه، در روش پرس‌کاری، جای‌گذاری رویی بر روی کفی به راحتی انجام می‌گیرد، در حالی‌که در کفی‌هایی که به روش خم‌کاری تولید می‌شوند، زاویه ایجاد شده در لبه‌ها، 90 درجه نیست که این مساله سبب می‌شود تا رویی چراغ به‌راحتی بر روی کفی قرار نگیرد و کار نصاب را سخت‌تر کند.
رویه چراغ سنسوردار
در قسمت قبل، انواع کفی‌ها و روش شکل‌دهی آن‌ها را بررسی کردیم. اما در این بخش به بررسی انواع رویه می‌پردازیم.
رویه چراغ‌های دیواری:
رویه‌ی چراغ‌های دیواری به شکل‌های دایره‌ای، مربعی و مستطیلی است که در حال حاضر در بازار عموماَ مستطیلی شکل هستند. جنس آن‌ها نیز عموماً شیشه‌ای است.
رویه چراغ های سقفی:
رویه‌ی چراغ‌های سقفی معمولاً دایره‌ای شکل‌اند و جنس آن‌ها، شیشه‌ای و پلاستیکی است. البته در چراغ‌های سقفی فلزی عموماً از رویه‌ی شیشه‌ای و در چراغ پلاستیکی از رویه‌ی پلاستیکی استفاده می‌شود. اما این امکان نیز وجود دارد که در برخی از این چراغ‌ها، از رویه‌ی شیشه‌ای نیز استفاده شود.
انواع رویه شیشه‌ای:
رویه‌ی شیشه‌ای در سه نوع کرزیت، الماسی و برفی وجود دارد که هر کدام با توجه به تکنولوژی ساختشان از لحاظ ظاهر و ساختار با یکدیگر متفاوت هستند.
طرح‌های رویی شیشه‌ای رویه‌ی شیشه‌ای در طرح‌های متنوعی ساخته می‌شود که می‌توانید چند نمونه از آن را در تصویر زیر ببینید:
جنس رویه پلاستیکی:
رویه‌ی پلاستیکی در دو نوع ABS و کریستال وجود دارد. برخی از سازندگان این نوع رویه، از مواد درجه یک و برخی از مواد درجه دو برای ساخت این رویه‌ها استفاده می‌کنند. استفاده از مواد درجه دو موجب می‌شود تا رویه، ظاهر کدر و ماتی پیدا کند و به همین دلیل به لحاظ ظاهری، کیفیت پایین‌تری خواهد داشت.
طرح‌های مختلف رویه پلاستیکی:
رویه چراغ‌های پلاستیکی دارای طرح‌های متنوعی اعم از پرتو، تک گل و …. هستند که در تصویر زیر می‌توانید برخی از آن‌ها را مشاهده کنید:
 |  |  |
سرپیچ‌ها
سرپیچ‌ها از نظر جنس و مدل به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:
1. سرپیچ سرامیکی تونلی چینی: حالت شیپوری دارد و باز می‌شود.
2. سرپیچ سرامیکی ایرانی: این سرپچیچ نسبت به سرپیچ سرامیکی چینی کوچکتر است، شیپوری نیست و حالت استوانه‌ای دارد.
3. سرپیچ پلی آمید : جنس پلاستیکی دارد و در طرح‌ها و رنگ‌های متنوعی وجود دارد. نمونه‌های این سرپیچ را می‌توانید در تصویر زیر مشاهده کنید:
 |  |  |
| سرپیچ پلاستیکی تونلی | سرپیچ پلاستیکی استوانه ای سفید رنگ | سرپیچ پلاستیکی استوانه ای مشکی رنگ |
مقایسه انواع سرپیچ چراغ سنسوردار (سقفی و دیواری)
شاید از خود بپرسید که چه تفاوتی بین سرپیچ پلاستیکی و سرپیچ سرامیکی چراغ سنسوردار وجود دارد؟
سرپیچ‌های پلاستیکی مقاومت پایینی نسبت به گرما و حرارت دارند. از طرفی لامپ‌های رشته‌ای حرارت بالایی تولید می کنند. بنابراین، احتمال دارد سرپیچ بسوزد و یا آتش بگیرد. به همین دلیل است که استفاده از لامپ رشته‌ای در سرپیچ پلاستیکی معمولا توصیه نمی‌شود.
اما سرپیچ‌های سرامیکی در مقایسه با سرپیچ‌های پلاستیکی، مقاومت بیشتری نسبت به گرما و حرارت دارند. به همین دلیل، اگر یک لامپ رشته‌ای در آن بسته شود یا لامپ برای مدتی طولانی روشن بماند، هیچ مشکلی در عملکرد چراغ به وجود نخواهد آمد.
نکته: به‌طور کلی، استفاده از لامپ‌های رشته‌ای در چراغ‌های سنسوردار توصیه نمی‌شود، دلیل این موضوع این است که این چراغ‌ها حرارت زیادی تولید می‌کنند، به همین دلیل، داخل لامپ را گرم می‌کنند و ممکن است عملکرد سنسور را مختل کنند. به علاوه، هدف استفاده از چراغ‌های سنسوردار هوشمند، صرفه‌جویی در مصرف برق است. اما استفاده از لامپ‌های رشته‌ای (التهابی) به دلیل مصرف برق بیشتر، کاملا با این موضوع در تضاد است. در جدول زیر نگاهی اجمالی به انواع سرپیچ‌ها و ویژگی‌های هر یک می‌اندازیم:
| انواع سرپیچ | ویژگی ها | مقاومت در برابر حرارت و دمای بالا |
| سرامیکی تونلی چینی | حالت شیپوری دارد و باز می شود. | بالا |
| سرامیکی ایرانی | کوچکتر شده و شیپوری نیست و حالت استوانه ای دارد. | بالا |
| پلی آمید | جنس پلاستیکی دارد. | بسیار پایین و احتمال سوختگی در حرارت بالا دارد. |
سیم‌ها
سیم نیز یکی اجزای مهم تشکیل دهنده چراغ‌های سنسوردار است که در دو نوع افشان (رشته‌ای) و استخوانی وجود دارند. در ادامه به مقایسه آن‌ها خواهیم پرداخت.
سیم‌های افشان
سیم‌های افشان به دلیل اینکه حاوی چندین رشته سیم هستند، احتمال قطعی پایین‌تری دارند، اما مونتاژ این سیم‌ها و نصب چراغ با استفاده از آن‌ها دشوار است. به علاوه، این سیم‌ها نسبت به سیم‌های استخوانی گرانتر هستند.
سیم‌های استخوانی
سیم‌های استخوانی در مقایسه با سیم‌های افشان، احتمال قطعی بیشتری دارند. زیرا این سیم‌ها از یک تک رشته تشکیل شده‌اند و اگر این تک رشته قطع شود، چراغ خاموش خواهد شد. اما با این وجود، نصب سیم‌های استخوانی در مقایسه با سیم‌های افشان، ساده‌تر و راحت‌تر است و البته قیمت کمتر هم دارند. معمولاً سایز سیم‌های استخوانی استفاده شده در چراغ‌های سنسوردار 1×0.5mm² است. البته ضخامت این سیم‌ها اهمیت چندانی ندارد، زیرا جریان عبوری از این سیم‌ها بسیار ناچیز است.
پوکه یا قوطی سنسور
پوکه یا قوطی سنسور شامل چهار قسمت می‌شود:
- محفظه
- پایه
- دسته ولوم
- دری
جنس پوکه
برخی از پوکه‌ها دارای جنس ABS و برخی از آن‌ها جنس هایم پک هستند.
از کدام نوع پوکه در چراغ سنسوردار استفاده کنیم؟
پوکه ABS : با توجه به اینکه پوکه ABS نسبت به عبور حرارت مقاومت بیشتری دارد، استفاده از این پوکه ها توصیه می‌شود.
پوکه هایم پک : استفاده از پوکه هایم پک در صورتی قابل قبول است که در عملکرد سنسورهای PIR اختلالی به وجود نیاورد.
لنز
طراحی و ساخت لنز موضوع بسیار مهم و حساسی است، زیرا با توجه به قالب و طراحی لنز است که سنسور و در نهایت چراغ می‌تواند عملکرد درستی داشته باشد. در صورتی‌که طراحی و قالب لنز به شکلی باشد که نتواند شکاف‌ها و شکست‌های روی لنز را به‌خوبی ایجاد کند، سبب می شود که لنز نتواند به خوبی نوری را که به آن برخورد می‌کند، در مرکز متمرکز کند و سپس به سنسور برساند . در نتیجه، سنسور نیز نمی‌تواند تغییرات دما و شدت نور را به‌درستی تشخیص دهد و عملکرد سنسور نیز با اختلال روبرو می‌شود.
نکته: برای تشخیص اینکه آیا قالب و طراحی لنز به درستی انجام شده است یا نه، باید لنز را در آزمایشگاه تست و بررسی کرد.
انواع لنز
لنزها معمولاً در دو دسته لنزهای خورشیدی و لنزهای لانه زنبوری در بازار عرضه می شوند که هر کدام با توجه به عملکردشان کاربری متفاوتی دارند.
ویژگی لنزهای لانه زنبوری
این لنزها به کمک شبکه‌های ریزی که دارند، تغییرات حرکتی کم و نامحسوس نزدیک به سنسور را که به صورت عرضی است، به خوبی حس می‌کنند.
ویژگی لنزهای خورشیدی
لنزهای خورشیدی، نمی توانند تغییرات حرکتی عرضی را در فواصل کم به‌خوبی لنزهای لانه زنبوری حس کنند، اما با این وجود، قادرند تغییرات حرکتی در فواصل زیاد را به خوبی تشخیص دهند.
سنسور PIR
یکی از سنسورهای به کار رفته در چراغ سقفی سنسوردار، سنسور آشکارساز حرکت PIR است. عموماً از مدل‌های D203S ، D203B و D204B سنسور PIR که ساخت شرکت سمبیا است، در این چراغ‌ها استفاده می‌شود. سنسورهای D204B دارای پنجره بزرگ هستند و می‌توانند طول برد بیشتری را حس کنند. اما با این حال، سنسورهای D203S که پنجره کوچک‌تری دارند و بردهای کوتاه را به خوبی حس می‌کنند، بیشتر در چراغ های سنسوردار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
نکته: با توجه به کاربری چراغ، نوع سنسور استفاده شده در چراغ سنسوردار تغییر خواهد کرد.
برد مدار چاپی یا برد الکترونیکی
بردهای الکترونیکی معمولا به‌صورت SMD، DIP یا ترکیبی از هر دو هستند که در ادامه به شرح و مقایسه آن‌ها می‌پردازیم.
بردهای DIP
در بردهای DIP همه قطعات به‌صورت DIP لحیم کاری می‌شوند و هیچ قطعه SMD بر روی آن وجود ندارد. از آنجایی‌که این بردها توسط نیروی انسانی مونتاژ می‌شوند، احتمال بروز خطا، وجود قطعات بی کیفیت و لحیم سردی نیز بیشتر می‌شود.
بردهای SMD
در بردهای SMD از ترکیبی از قطعات SMD و DIP استفاده می‌شود. این قطعات با استفاده از دستگاه مونتاژ می‌شوند، به همین خاطر، دقت مونتاژ و کیفیت قطعات بالاتر است و مشکلاتی مانند لحیم سردی هنگام مونتاژ قطعات به وجود نخواهد آمد.
بردهای SMD در دو نوع تک لایه و دولایه وجود دارند. بردهای دولایه (که از هر دو طرف قابل لحیم کاری هستند)، طول عمر و دوام بیشتری نسبت به بردهای تک لایه (که تنها از یک طرف قابل لحیم کاری هستند) دارند و اتصال سیم‌ها به برد به دلیل لحیم کاری از هر دو طرف، ماندگاری طولانی‌تری دارند.
نکته: کیفیت تمامی قطعات سنسور، مانند لنز، برد الکترونیکی، سنسور و پوکه، در ساخت یک سنسور مرغوب اهمیت دارد. اگر تنها یکی از قطعات از کیفیت بالایی برخوردار باشد، دلیلی بر مرغوب بودن سنسور نخواهد بود.
ولوم و پتانسیوتر
سنسورها به‌طور کلی از نظر ولوم و پتانسیومتر در چهار مدل مختلف وجود دارند:
- بدون ولوم و پتانسیومتر
- بدون ولوم و به همراه پتانسیومترهای عادی خوابیده
- دارای ولوم و پتانسیومترهای فیبری
- دارای ولوم و پتانسیومترهای PIHER
سنسورهای بدون ولوم و پتانسیومتر:
برخی از سازندگان به‌منظور کاهش هزینه، اقدام به حذف این دو ولوم کرده‌اند. این موضوع باعث شده تا امکان تنظیم زمان برای این سنسورها وجود نداشته باشد. در نتیجه، این سنسورها نمی‌توانند هر محیطی (با شدت نور کم و زیاد) به درستی عمل کنند.
سنسورهای بدون ولوم و به همراه پتانسیومترهای عادی خوابیده:
برخی از سنسورها، برای تنظیم زمان و شدت نور چراغ، ولوم ندارند. به همین خاطر، برای تنظیم آن‌ها باید از پیچ‌گوشتی استفاده کرد.
سنسورهای دارای ولوم و پتانسیومترهای فیبری یا PIHER:
سنسورهای دارای ولوم و پتانسیومتر فیبری یا PIHER، دارای دو ولوم هستند که یکی برای تنظیم شدت نور و دیگری برای تنظیم زمان است که تایمر نام دارد. با استفاده از این دو ولوم، می‌توان به‌راحتی میزان نور و زمان روشن ماندن چراغ را تنظیم کرد.
مقایسه پتانسیومتر فیبری و PIHER:
پتانسیومترهای فیبری به لحاظ ظاهری، بدون روکش و پتاسیومترهای PIHER، روکش‌دار هستند. از نظر مقاومت و استحکام، پتانسیومتر PIHER استحکام و دوام بیشتری نسبت به پتانسیومتر فیبری دارد. از نظر قیمت و هزینه نیز پتانسیومترهای فیبری ارزانتر هستند.
| پتانسیومتر | شکل و ظاهر | استحکام و دوام | قیمت | تصویر نمونه |
| PIHER | روکش دار و با دسته مربعی/مستطیلی شکل | بالاتر | گرانتر |  |
| فیبری | بدون روکش و با دسته مربعی/مستطیلی شکل | پایین تر | ارزانتر |  |
کانکتور
در چراغ سنسوردار عموماً از دو نوع کانکتور (ترمینال) استفاده می‌شود. اما برخی از سازندگان چراغ‌های سقفی و دیواری سنسوردار به‌دلیل راحتی فرآیند نصب چراغ، سنسور را به همراه ترمینال نری مادگی فونیکس و برخی از آن‌ها برای کاهش هزینه، سنسور را به همراه پاور ترمینال طراحی می‌کنند.
چراغ های سنسوردار با ترمینال نری مادگی فونیکس، کار نصاب‌ها را راحت‌تر کرده‌اند، به طوری‌که نصاب می‌تواند ابتدا قسمت مادگی کانکتور را جدا کرده و سپس سیم‌ها را به آن وصل کند و در نهایت کانکتور را به چراغ متصل کند. در حالی‌که سنسورهای با پاور ترمینال این امکان را ندارند و نصاب مجبور است که سنسور را مستقیماً به چراغ وصل کند. به همین دلیل نصب آن‌ها سخت‌تر است.
نصب این چراغ‌ها را می‌توانید با مطالعه مقاله مراحل نصب چراغ سنسوردار به کامل یاد بگیرید.
در این مقاله سعی کردیم که در مورد اجزای تشکیل دهنده چراغ‌های سقفی و دیواری سنسوردار و ویژگی‌های آن‌ها توضیحات جامع و کاملی بدهیم تا شما بتوانید با این نوع چراغ آشنا شوید. همچنین در تلاش هستیم تا این مقاله را هر چه بیشتر ارتقا دهیم و مطالب کامل‌تری را برای شما منتشر کنیم. از این رو، لطفا نظرات، پیشنهادات و انتقادات خود را زیر همین پست با ما به اشتراک بگذارید. همچنان از همکاری شما متشکریم.
دیدگاهتان را بنویسید